Bu makalemde sizlere Paylaşım izinleri (Sharing Permissions) konusundan bahsedip, bir klasörü nasıl paylaşıma açabileceğinizden ve paylaştırılmış bir klasörde kullanıcılara nasıl paylaşım izin atama işlemi yapabileceğinizden bahsediyor olacağım. İzinler, klasör ve dosya gibi kaynaklar üzerinde kullanıcı veya grup için atanmış erişim seviyesinin ne olacağını belirleyen bir takım yetkilendirmelerdir. Örneğin bir kulanıcı için, paylaştırılmış bir klasör üzerinde okuma izni (Read Permission) verilirken, başka bir kullanıcı için yine paylaştırılmış bir klasörde hem okuma izni (Read Permission) hem de yazma izni (Write Permission) verilebilir. Kısacası, paylaştırılmış bir klasör üzerinde hangi kullanıcı ya da kullanıcı grubuna hangi izinleri vereceğinizi İzinler ile sağlayabilir, kullanıcı ya da grupların bu klasörler üzerindeki yetkilerini düzenleyebilirsiniz.
Network üzerinde bir klasöre paylaşım izinleri (Sharing Permissions) verebilmek için öncelikle o klasörü paylaşıma açmak gerekmektedir. Paylaşıma açma işlemi gerçekleşmeden, Network üzerinden kaynaklara erişmek mümkün olmayacaktır.
Örnek Senaryo-1
Server'ım üzerinde COMPANY isimli bir klasör var. Bu klasörümü paylaşıma açarak gerekli izin atamalarını oluşturmuş olduğum kulanıcılar üzerinde sağlayacağım ancak başlamadan önce bir kaç noktaya da değinmekte fayda var.
• Paylaşım izinleri (Sharing Permissions), sadece klasörlere uygulanabilir.
• Paylaşım izinleri (Sharing Permissions), hem FAT hem de NTFS Format'lı Volume'ler üzerinde bulunan klasörlere uygulanabilir.
• Paylaşım izinleri (Sharing Permissions), paylaşıma açılan klasör sadece UNC (Universal Naming Convention) Path üzerinden \\Host Name ya da \\IP Adresi üzerinden erişildiği zaman geçerli olan bir izin yöntemidir.
Yukarıdaki bu bilgilere göre COMPANY isimli klasörümü paylaşıma açıyorum;
1- Klasör Özellikleri penceresinde Sharing tab'ında Advanced Sharing... butonuna tıklıyorum.
2- Advanced Sharing penceresinde Share this folder Check Box'ını seçili hale getiriyorum.
3- Share this folder Check Box'ını seçili hale getirdikten sonra, izinleri atayabileceğimiz Permissions butonu da aktif hale geliyor.
Paylaşım izinleri ve tanımlamalarını Permissions penceresinden yapacağız. Paylaşım izinleri (Sharing Permissions) üç kısımdan ve iki temel izinden oluşmaktadır. Bunlar, Allow ve Deny grupları altında; Read (okuma), Change (değiştirme), Full Control (tam denetim) şeklindedir.
1- Allow Grubu
● Read: Varsayılan olarak Everyone grubu atanmış olup, bu grup için varsayılan seçenektir.
• Klasör içindeki dosyaları ve alt klasörleri görüntüleme yetkisi verir.
● Change: Read izninin bütün özelliklerini içermesinin yanında;
• Klasör içerisindeki dosyalar üzerinde değişiklik yapma yetkisi verir.
• Alt klasörleri ve dosyaları silme yetkisi verir.
● Full Control: Read ve Change izinlerinin bütün özelliklerini içermesinin yanında;
• Klasör izin değişikliği ya da sahipliğini alma gibi yetkiler verir.
2- Deny Grubu
● Read: Klasör içindeki dosya ve alt klasörlere erişimi engeller.
● Change: Read izninin bütün özelliklerini içermesinin yanında;
• Klasör içerisindeki dosyalar üzerinde değişiklik yapmayı engeller.
• Alt klasörleri ve dosyaları silmeyi engeller.
● Full Control: Read ve Change izinlerinin bütün özelliklerini içermesinin yanında;
• Klasör izin değişikliği ya da sahipliğini alma gibi işlemleri engeller.
4- Paylaşım İzinleri (Sharing Permissions) İçin Kullanıcı ve/veya Grup tanımlamaları yapma Group or user names altındaki alana ACL (Access Control List) adı verilmektedir. Paylaşım İzinleri (Sharing Permissions) İçin Kullanıcı ve/veya Grup tanımlamaları da, Kullanıcı ve/veya Grup buradaki ACL'e eklenmeleri ile sağlanmaktadır. ACL'e eklenen her Kullanıcı ve/veya Grup için ayrı ayrı izin tanımlamaları yapılabilmektedir.
5- Kullanıcı ve/veya Grup eklemek için Add.. butonuna basıyorum.
6- Karşıma çıkan Select Users, Computers, Service Account or Groups penceresinde Enter the object names to select alanında, Kullanıcı ve/veya Grup isminin tamamı yazılabilir veya ismin bir kısmı yazılarak sağdaki Check Names butonuna basılarak sistemin bunu algılayarak ismi otomatik tamamlaması sağlanabilir. Ben Fırat Boyan Kullanıcısını ekliyorum.
6.1- Size tavsiyem, gerekmedikçe Everyone kullanıcı grubu kaldırarak, sadece izin ataması yapmak istediğiniz Kullanıcı ve/veya Grupları ACL'e eklemeniz olacaktır.
7- Fırat Boyan isimli kullanıcıya COMPANY isimli klasör üzerinde Full Control-Allow yetkisi veriyorum.
8- Bu işlemden sonra "COMPANY" isimli klasörüm paylaşıma açılarak Fırat Boyan isimli kullanıcıya da gerekli yetkilendirme yapıldı.
9- Fırat Boyan kullanıcısı ile PC01 Host Name'li bilgisayarda oturum açarak, \\Host Name ya da \\IPAdresi üzerinden paylaşıma erişiyorum.
10- "COMPANY" isimli paylaşım klasörüme tıkladığımda Fırat Boyan kullanıcısı için Full Control-Allow yetkisi tanımlamama rağmen erişim için gerekli iznimin olmadığı hata bilgisi ile karşılaştım. Bunun nedeni, klasöre asıl klasör izni olan Security (Güvenlik-NTFS) izin ataması gerçekleştirmemiş olmamdır.
Bilgi!: Bir kaynağa ister UNC-Universal Naming Convention üzerinden, ister de paylaşımın açıldığı bilgisayardan erişilsin, mutlaka güvenlik izlerinin (NTFS İzinnleri) yapılandırılması şarttır. Ancak bu noktada bir ayrım söz konusudur. Bu ayrım da;
• Paylaşıma açılan klasör, Network üzerinden erişiliyorsa, hem Sharing Permission (Paylaşım İzni) hem de Security Permission (NTFS İzni) gerçeli olarak, her iki taraftadaki izinler karşılaştırılır ve aralarında en kısıtlayıcı olan hangisi ise, o uygulanır.
• Paylaşıma açılan klasör, paylaşımın açıldığı bilgisayardan erişiliyorsa, Sharing Permission (Paylaşım İzni) geçerli olmaz. Sadece Security Permission (NTFS İzni) geçerli olur ve aralarında karşılaştırma da yapılmaz.
11- Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda Server'da paylaşıma açtığım "COMPANY" isimli paylaşım klasörüm üzerinde bu sefer de Security sekmesinde Fırat Boyan kullanıcısı için Security Permission (NTFS İzni) tanımlaması gerçekleştireceğim. Bunun için Edit... butonuna basıyorum.
12- Karşıma çıkan pencerede ACL (Access Control List) içine Fırat Boyan kullanıcısını eklemek için Add... botonuna basıyorum.
13- Eklemek istediğim kullacım olan Fırat Boyan için fırat yazarak Check Names butonuna basıyor, ismin tamamlanmasını sağlayarak OK butonuna basıp, ekliyorum.
14- Kullanıcım eklendikten sonra varsayılan olarak Read (Okuma) izni atanmış durumdadır.
15- Fırat Boyan kullanıcısı PC01 Host Name'li bilgisayarda tekrar \\Host Name ya da \\IPAdresi üzerinden paylaşıma erişim sağladığımda bu sefer sorunsuz bir şekilde klasörün içini görüntüleyebiliyorum.
16- Paylaşım klasörüm içinde bir New Folder (Yeni Klasör) oluşturuyorum.
16.1- Fırat Boyan kullanıcısı için Full Control-Allow yetkisi tanımlamama rağmen yeni bir klasör oluşturamıyorum. Bunun nedeni de; Network (ağ) üzerinden erişilen paylaşım klasöründe hem Sharing Permission (paylaşım izni) hem de Security Permission (Güvenlik-NTFS İzni) gerçeli olarak, her iki taraftadaki izinlerin karşılaştırıldığıdır. Bu noktada da en kısıtlayıcı izinler Security Permission (Güvenlik-NTFS İzni) tarafında Read (okuma) olarak tanımlandığı için, Sharing Permission (Paylaşım İzni) Full Control-Allow olsa dahi, en kısıtlayıcı olan uygulanacaktır.
Örnek Senaryo-2 (Örnek Senaryo-1'in devamı)
17- Active Directory Users and Computers üzerinde daha önceden oluşturmuş olduğum IT isimli Security Group'a Fırat Boyan kullanısını da dahil ediyorum.
17.1- IT isimli Security Group için Full Control-Allow ataması yapıyorum.
17.2- Fırat Boyan kullanıcısı için de bu sefer Full Control-Deny ataması yapıyorum.
17.3- Fırat Boyan kullanıcısı PC01 Host Name'li bilgisayarda tekrar \\Host Name ya da \\IP Adresi üzerinden paylaşıma erişim sağladığımda, kullancımın "IT" isimli Security Group üzerinde Full Control-Allow izni olmasına rağmen gerekli iznimin olmadığı hata bilgisi ile karşılaştım. Bunun nedeni; DENY tanımlanan bir kullanıcı, herhangi bir grup'tan ALLOW iznili olarak gelse dahi DENY, her zaman ALLOW'un üzerinde olmasıdır.
Bu makalemin devamı niteliğindeki Windows Server 2019'da NTFS (Güvenlik) İzinleri konulu makalemi de okumanızı tavsiye ederim.
Faydalı olması dileğiyle...
Her türlü görüş ve önerilerinizi aşağıdaki yorum panelinden bırakabilir, kafanıza takılanları veya merak ettiklerinizi sorabilirsiniz.
1985 yılında Alanya'da doğdum. İlk, orta ve lise öğrenimimi Alanya'da tamamladım. Liseden mezun olduktan sonra Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar Teknolojisi Ön Lisans programına yerleştim ve bu programdan mezun oldum. Ön Lisans programından mezun olduktan bir süre sonra Dikey Geçiş Sınavı (DGS) ile İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Bilgisayar Mühendisliği Lisans programına yerleştim. 2003 yılından beri Bilgi Teknolojileri sektöründe Sistem ve Network alanlarında çalışıyorum. Bir çok firma bünyesinde farklı projelerde yer alarak bu alanda yıllar içinde ciddi bir bilgi birikimi ve deneyimler kazandım. Bilgi Teknolojileri sektöründeki profesyonel çalışma hayatımın uzunca bir dönemini entegratör firma bazında, ağılıklı olarak Microsoft ürünleri üzerine danışman olarak sürdürüyor ve yüksek seviyeli projeler geliştiriyorum. Uzunca bir süredir de Türkiye'nin en önde gelen entegratör firması olan Data Market bünyesinde Senior Cloud Engineer olarak çalışıyorum. Ek olarak, 2015 yılında Network Akademi bünyesinde Sistem ve Network Uzmanlık eğitimleri vermeye başladım ve 2017 yılında da eğitmenlik tecrübemi, Microsft Certified Trainer (MCT) ünvanı ile taçlandırdım. Eğitmenlik serüvenime 2021 yılından beri Bilge Adam bünyesinde MCT ünvanı ile devam etmekteyim.